Dünyanın Halıları Sultanhanıʹnda Yeniden Doğuyor

Türkiyeʹnin en büyük kervansarayının bulunduğu ve dünya çapında halı tamiriyle ünlü olan Aksarayʹın Sultanhanı ilçesinde dünyanın dört bir yanından gelen yüzlerce yıllık paha biçilemez tarihi halılar orijinaline uygun olarak restore ediliyor.Alanlarında tamamen profesyonel olan ve çocukluktan yetişen ustaların ellerinde yeniden hayat bulan tarihi halılar, birçok işlemden geçtikten sonra orijinaline uygun olarak tamir edilip yerlerine gönderiliyor. İlmik ilmik dokunan, santim santim işlenerek yeniden hayata döndürülen halıların yapıldığı Sultanhanı ilçesinde dünyaca ünlü wintech ve patchwork halılarının da imalatı yapılıyor.Halı tamiratının aslında çok geniş ve geçmişi olan bir meslek olduğunu ifade eden halı tamir ustası Ali Neşeli (27), ˮBu çok geniş bir meslek. Geçmişi olan büyük bir meslek. Bu işi yapabilmek için çocuk yaşta yetiştik desek yeridir. Biz 12-13 yaşlarından beri çalışıyoruz bu meslekte. O yaşlarda başlamanın da şimdi meyvesini yiyoruz. Bu mesleğin adı halı tamircisi ama içerisinde çok şey barındırıyor. Kilim, halı, sumak ve cicim gibi birçok çeşidi barındırıyor. Biz hepsinin tamirini yapıyoruz. Yurt dışından geliyor, bazen İstanbulʹdan geliyor bu işler. Bu şekilde çalışıyoruz. Bazı halılar, kilimler var, bunların tarihi 1800ʹlere dayanıyor. Bizim bu atölyemize geldi mesela ve biz yaptık. Bu işi yaparken de bu halının, kilimin değerindeki çok eski kilimleri bulup bunların iplerini söküp öyle kullanıyoruz. Yani bugünkü yün iplerle bunların tamirini gerçekleştirmiyoruz. Yapım süresi işe ve ustasına göre değişir ama burada işler hemen bitmez. Çok güzel tamirli işler gelir buraya. Çok eski halılar geldiği için biz de bunlara çok özeniriz. Yıkamadan başlar, ip boyaması, tamiri, tesviyesi derken 3-4 aşamadan geçer. Halıdan halıya örneğin 2 ay sürebilir, 1 yıl sürebilir. Bu atölyede 24 ay boyunca bir halıyı tamir ettik. 24 ay boyunca birebir halıya kendisinden halı bulundu, ilmesini söktük ve bunu halıya tekrar işledikˮ dedi.Halı üzerinde yaptığı işlemi anlatan halı tamir ustası Cemal Dağlı (34), ˮŞu anda bu halıda dökülen yerleri, ilmelerini sökerek orijinaline birebir havını atıp geliyoruz. Şu anda yaptığım işlemin ismi dökükleri söküyorum. Daha sonra da havını atacağım. Onu da göstereyim size. Şu şekil havını atıp burayı etlendireceğiz. Daha sonra tesviye aşamasına geçecek, tesviyede fazla tüyler kesilip yıkandıktan sonra da gelen yere gönderilecekˮ şeklinde konuştu.ˮBinlerce yıllık tarihi halıları burada onarıyoruzˮYüzlerce ve binlerce yıllık halıların tamirini yaptıklarını dile getiren halı tamir ustası Mustafa Özbay (39) ise, ˮBiz burada eskiyen halıların onarımını yapıyoruz. Atölyemize yurt içi ve yurt dışından her türlü halı gelir. Binlerce yıllık, yüzlerce yıllık tarihi olan halıları burada onarıyoruz. Halı, kilim, hepsini onarıyoruz. Biz binlerce yıllık halıları atölyemize geldiğinde orijinaline uygun yapıp gönderiyoruzˮ diye konuştu.Dünyanın her yerinden halı geldiğini ve tamirini yaptıklarını anlatan halı tamir ustası Ramazan Neşeli (30), ˮAğabey biz şuanda Uşak halısına tamir yapıyoruz. Dökülen yerlerin havını atıyoruz. Bu halı bize yurt dışından geldi bize. Biz bu halının birebir restorasyonunu yapıp gönderiyoruz. Dökük yerleri olsun, silik yerleri olsun. Bu halı zamanla aşınmış, tamirini yapıp gönderiyoruz. Buraya birçok halı geldi. Milli Saraylar olsun, yurt dışından, Amerikaʹdan, İsveçʹten, her yerden gelir burayaˮ ifadelerini kullandı.ˮSultanhanıʹnda 50ʹye yakın halı atölyesi varˮSultanhanı Belediye Başkanı Fahri Solak ise Sultanhanıʹnda küçüklü büyüklü 50ʹye yakın halı atölyesi olduğunu belirterek, ˮSultanhanlı ustalarımız dünyanın her yerinden gelen gerek koleksiyonerler, gerek müzeler gibi yerlerin halılarının restorasyonunu yapıyor. Halı, kilim, tapestry kilimi olsun. Her türlü halının restorasyonu burada yapılıyor. Sultanhanıʹnda yaklaşık 50ʹye yakın küçüklü büyüklü atölyeler mevcuttur. Amerikaʹdaki koleksiyonerler olsun, halı işiyle uğraşan insanlar olsun hepsi Sultanhanıʹnı bilir, bu mesleğin Aksarayʹın Sultanhanı ilçesinde yapıldığını bilirˮ şeklinde konuştu.ˮPicasso bile ʹTürkiyeʹde binlerce Picasso varʹ dediˮPicassoʹnun Türkiyeʹye geldiğini ve gezdiğini anlatan Başkan Solak, ˮPicasso Türkiyeʹye geliyor. Türkiyeʹde köyleri, şehirleri, ilçeleri gezince diyor ki, ʹBen kendimi Picasso bilirdim ama Türkiyeʹde binlerce, milyonlarca Picasso var.ʹ Sultanhanlı ustalar hakikaten Picasso. Yani şu anda Fransızlar tapestry kilimini yıllar önce üretimini yapmış ve orada restorasyonu olmuyor, Sultanhanıʹna geliyor ve Sultanhanıʹnda restore ediliyor bunlar. Neden koleksiyonerler, müzeler Sultanhanıʹnı tercih ediyor? Sultanhanıʹnda yaşına uygun, eski, kullanılmayacak kilimler sökülerek halılara uygulamalar yapılıyor. Yani yüz nakli, kol nakli oluyor ya. Biz bunu 20 sene önce, 30 sene öncesinden yapıyordukˮ diye konuştu.ˮDünyaca ünlü wintech ve patchwork halıları Sultanhanıʹnda üretiliyorˮSultanhanıʹnda sadece restorasyon işinin yapılmadığına, ayrıca dünyaca ünlü wintech ve patchwork halılarının imalatının da yapıldığına dikkat çeken Başkan Solak, ˮSultanhanıʹnda bir tek restorasyon da olmuyor. Şu anda dünyaca ünlü bütün mağazalara gidin, Sultanhanı ustalarımızın yaptığı wintech dediğimiz, patchwork dediğimiz bütün halıların imalatı da Sultanhanıʹnda yapılıyor. Yani çoğu sarayımızın halılarının imalatı, boyası, kök boyaması burada yapılıyor, buradan ihraç ediliyor. Şatolara, müzelere halılar buradan gönderiliyorˮ ifadelerini kullandı.ˮAbdülhamit Hanʹın ayak bastığı halı burada tamir edildiˮDünyanın her yerinden tarihi halıların Sultanhanıʹna gelerek restoresinin yapıldığını dile getiren Başkan Solak, ˮŞu ana kadar dünyanın her yerinden halı Sultanhanıʹna geldi. İngiltere saraylarının halıları, İstanbul Dolmabahçe Sarayıʹnın halılarının restore edilmesi burada yapıldı. Dolmabahçe Sarayıʹnın halı projesi gerçekten çok önemli bir projeydi. Neden derseniz? Abdülhamit Hanʹın ayak bastığı halı buraya geldi. Atatürkʹün vefat ettiği odanın halısı, ayak bastığı halı buraya geldi. Burada hem onun doğal yıkaması, restore edilmesi yapıldı. Yani bunlar bizim için çok önemli projelerdirˮ dedi. - AKSARAY Aksaray,Türkiye,Sultanhanı