Cumhuriyetin ilk yıllarında Aksaray’da yayınlanan Vilayet Gazetesinde neşredilmiş haberi paylaşan tarihçi Gül’ün bu paylaşımı Eskil sakinlerini heyecanlandırdı. Dedelerinin isimlerini okuyanlar duygulandılar. Bahsi geçen paylaşım şöyleydi:

“1933 tarihli gazetedeki bilgileri aktarmanın eğitim tarihine katkısı olacağı kanaatiyle bugünkü yazımda Eskil Mektebi’ne katkı sunanları hatırla(t)mak niyetindeyim.

Eskil Köyü’nde açılan ve gayet kısa bir zamanda yapılan 6 odalı bir mektep binasının bütün noksanların ikmale büyük gayret ve himmetleri dokunan yüksek ruhlu köylülerimizin gösterdikleri bu alakayı şimdiye kadar hiçbir köyde görmedik. Bu defa noksan olan sıralarını da aralarındaki samimiyet ve tesanüt sebebiyle temin ettiklerini ve irfana karşı büyük susayışlarını bir daha göstermişlerdir. Bu hamiyetli köylülerimizin isimlerini aşağıya çıkarıyoruz. Vazife dolayısıyla köye gelen ve bu hususta yardım ve himmetler sebk eden iktisat Bankası Müdürü Bayram Ali ve icra memuru Bahri Beyler’le aziz köylülerimize irfan borcu olan teşekkürlerimizi gazetenize iblağını hürmetlerimizle rica ederiz efendim”.

Eskil köy mektebi başmuallimi Azmi

Belediye reisi Halis Bey

Halim oğlu Derviş ağa

Kuyumcu oğlu Salih ağa

Kör ihtiyat oğlu Mustafa Efendi

Recep oğlu bahri Efendi

Kör ihtiyar oğlu Cafer ağa

Numan oğlu Recep ağa

Hasan oğlu Derviş Ali ağa

Yusuf hoca oğlu Mustafa Efendi

Recep oğlu Fehmi Efendi

Mehmet oğlu Mahmut ağa

Hacı Ömer ağa oğlu Abdullah ağa

Murat oğlu Mehmet Efendi

Derviş oğlu Osman Efendi

Filikçi oğlu Osman ağa

Hacı Mehmet Efendi Hacı Veli ağa

İlyas oğlu İsa ağa

Aşçı Mustafa ağa

Hacı Mecit oğlu Hasan ağa

Hacı Abdullah ağa oğlu Mustafa Efendi

Mehmet ağanın İsa ağa

Ayrıca köy sandığı da 50 lira vermek suretiyle bu husustaki teberruata iştirak etmiştir.

***

Sabık köy kâtiplerinden Sultanhanı imamı Göstesinli Mustafa Sıtkı’nın

ESKİL KÖYÜ’nde yapılan mektep münasebetiyle yazdığı şiir:

Yapılmış mektebi şayan-ı takdir

Bilirim izzeti vardır Eskil’in

Reis Bey’den oldu aşikâr tedbir

Hususa gayreti vardır Eskil’in

            Salih Derviş Beyler ettiler yardım

            Halis Bey diyor ki kanadım gerdim

            Tevazu eyledim yüzümü serdim

            Tanırım şöhreti vardır Eskil’in

Temaşa eyledim muhteşem bina

Esirgemez nakdin eshabiğına

Zeynolmuş mektebi yakmışlar kına

Esasen ibreti vardır Eskil’in

Maarif erbabı mücehhez ordu

Gark olmuş nurlara hep bütün yurdu

Öksüzler bikesler düaya durdu

Cehilden uzleti vardır Eskil’in

Kerem yıldızından parlar sahil

Gazi Paşa devri kim kalır cahil

Sevgili valimiz oldular dahil

Böyle bir saffeti vardır Eskil’in

Hoş geldine kalkmış kalemi naçiz

Hürmet takdim eder beyime âciz

Biz emanetullahız hükmünüz nafiz

Böyle bir sürati vardır Eskil’in

Sıtkı yoruldun mu geçiyor çağın

Erken açtı gitti yolun budağın

Maarif denilen meyvalı bağın

Böyle bir nimeti vardır Eskil’in