Bir Batışın Hikâyesi: Dünyanın En Büyük Girişim Sermayesi Şirketlerinden Abraaj Capital Nasıl İflas...
Dubai merkezli Abraaj Capital, Türkiyeʹde Acıbadem Hastaneleriʹnden Yörsanʹa pek çok şirkete yatırım yapan ve küresel yatırımlarının değeri 14 milyar doları bulan, dünyanın en büyük girişim sermayesi şirketlerinden biriydi.Türkiyeʹde 2008ʹde Acıbadem Hastaneleriʹne ortak olan Abraaj Capital, hisselerini 2011ʹde satmıştı.Şirketin Fibabankaʹda ve sanal mağaza Hepsiburada.comʹda azınlık hissesi, süt ve süt ürünleri üreticisi Yörsanʹda çoğunluk hissesi bulunuyor.Küresel bir oyuncuya dönüşen Abraaj Capital, bu yılın başında iflas korumaya başvurmak zorunda kaldı ve borçlarını geri ödeyebilmek için 6 milyar dolar bulmak için varlıklarını satışa çıkardı. Bu çabalar da sonuç vermeyince Temmuz ayında Abraaj Capitalʹin tasfiyesi süreci başlatıldı.Amerikan Wall Street Journal gazetesi, bugüne dek kayda geçen en büyük girişim sermayesi şirketi iflasının perde arkasını yazdı.Abraaj Capital, yükselişte olduğu yıllarda çok sayıda Batılı yatırımcının gözdesiydi. Şirketin kurucusu Arif Nakvi, fakir ülkelerde refah düzeyini artırmayı vadediyordu. Afrikaʹda ve Asyaʹnın fakir ülkelerinde hastanelere yatırım yapacaklarını, yaşam kalitesini yükselteceklerini söylüyordu.Eski bir Abraaj Capital çalışanı şirketin o yıllardaki vizyonunu ˮİlham verici bir kapitalizm anlayışı vardıˮ diyerek tanımlıyor.Nakvi özel sermaye eliyle kalkınma ve refah vizyonuyla, Bill ve Melinda Gates Vakfıʹndan ABD hükümetine kadar çok farklı çevrelerden fon sağlamayı başarmıştı.Arif Nakvi, aynı zamanda her yıl İsviçreʹnin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumuʹnun da düzenli katılımcıları arasındaydı.Nakvi, vatandaşı olduğu Pakistanʹda da 100 milyon dolarlık bir yardım vakfı kurmuş, Taliban saldırılarından kaçan öğrencilere yardım çalışmalarını finanse etmişti.Lüks bir hayat süren Abraaj Capital kurucusu Nakviʹnin İngiltereʹde, Fransaʹda evleri, 20 milyon dolarlık bir yatı, özel jeti ve Ortadoğu sanat eserleri koleksiyonu bulunuyordu.Peki nasıl oldu da bu dev kuruluş büyük bir çöküşe sürüklendi?Abraajʹın batışıyla ilgili bazı detaylar biliniyor. Bazı eski şirket çalışanlarına ve yatırımcılara göre Abraaj Capital, yatırımcılardan topladığı fonlarla kendi harcamalarını finanse etmeye başlamıştı.Şirketin tasfiye sürecini yöneten heyetin hazırladığı raporda Abraaj Capitalʹin hastane ve okul yatırımları için topladığı fonlarla çalışanların maaşlarını ödediği ve borç geri ödemelerini gerçekleştirdiği belirtiliyordu.Cayman Adaları Yüksek Mahkemesi, Haziran ayında tasfiye sürecini yürütmek üzere PricewaterhouseCoopers ve Deloitte şirketlerini yetkilendirmişti.Abraaj Capitalʹin iflası sırasında şirketin ödenmemiş borcu 1 milyar doların üzerindeydi.Ancak şirketin işleyişine dair soruşturma derinleştikçe yeni detaylar ortaya çıkmaya başladı.Yatırımcılardan toplanan en az 660 milyon dolar, yatırımcıların bilgisi olmadan özel banka hesaplarına transfer edilmişti. Soruşturmayı yürütenler, bu özel hesaplara kısaca ˮAbraaj Hazinesiˮ adını takmıştı.ʹDerin bir nefes al, gülümse, ʹElhamdülillahʹ de ve yola devam etʹˮAbraaj Hazinesiˮne aktarılan kaynakların 200 milyon dolardan fazlasının, Nakviʹnin ve Nakviʹye yakın isimlerin özel hesaplarına geçirildiği tespit edildi.Mayıs 2017ʹde Abraaj Capitalʹin finans departmanı yöneticisi Rafique Lakhani, Nakviʹnin oğullarından birisine ve eski asistanının şirketine para transferi talimatı alınca kaygılarını dile getiren bir e-posta yazmıştı.Nakvi, oğlu ve asistanının internetten tekstil ürünleri satan şirketi Modist için fon transferi talimatı verdiği e-postada şunları yazıyordu: ˮİkisinde de para kalmadı. Yarına kadar nakde ihtiyaçları var. Derin bir nefes al, gülümse, Elhamdülillah de ve yola devam et.ˮLakhani, şirketin nakit sıkıntısı yaşayabileceğinden endişe duyduğunu söylüyordu: ˮHaziran ayında maaşları ödemeye yetecek kadar nakdimiz yok. Siz de bu durumun farkındasınız. Bu stres katlanılabilir gibi değil. Sağlığımı ve işyerindeki performasımı etkilemeye başladı. Daha ne diyebilirim bilemiyorum.ˮArdından Nakviʹnin oğluna 6,3 milyon dolar, asistanına ise 3 milyon dolar para transferi yapıldı.Nakvi ise finans müdürü Lakhaniʹye yanıtında ˮDurumu çözeceğimˮ diyordu.58 yaşındaki Nakvi ise kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddediyor. Nakvi, Wall Street Journalʹa yaptığı yazılı açıklamada ˮAbraaj fonlarını hiçbir zaman usulsüz biçimde kullanmadım. Şahsıma ya da aileme fon aktarımı konusunda hiçbir talimatım olmadıˮ diyor.Nakvi Abraaj Capitalʹden fon transferi yapma yetkisinin kendisinde olduğunu savunuyor.Şimdi diğer girişim sermayesi şirketleri Abraaj Capitalʹin varlıklarını satın almayı düşünüyor. Air Arabia ile bilanço makyajlamaHaziran 2017ʹde ise Nakviʹnin yönetim kurulu üyesi olduğu Air Arabia havayolu şirketinden Abraaj Capitalʹin sağlık hizmetleri fonuna 196 milyon dolar aktarılmıştı.Bu para Abraaj Capital hesaplarında bir ay tutuldu ve mali çeyrek sonunda bilançoda eksik fon gözükmemesi sağlandı.Nakvi açıklamasında, Air Arabiaʹdan Abraajʹa aktarılan paranın eksik fonları gizlemek için yapılmadığını savunuyor ve o fonların zaten Abraaj Capitalʹe ait olduğunu iddia ediyor.2017 yılının sonbaharına gelindiğinde ABD kamu yatırım şirketi Overseas Private Investment Corp. Abraaj Capitalʹin sağlık hizmetleri fonuna 68 milyon dolar aktardı. Bu fon, Abraajʹın toplam nakit varlık kalemi altına eklendi.Gelen bu fonla maaşlar ödendi, Air Arabiaʹya olan borç kapatıldı, diğer yatırımcılara olan borçların taksitleri geri ödendi ve Nakviʹnin oğlunun yatırımına kaynak aktarıldı.Nakvi, sağlık hizmetleri fonuna giren paranın Abvraaj Capitalʹin günlük faaliyetleri için kullanılması konusunda hukuki danışmanlık aldıklarını söylüyor.Yapılan tüm bu harcamaların ardından Abraajʹın elinde hastane yatırımları için kaynak kalmamıştı.O dönemde Gates Vakfı Abraajʹa yaptığı yatırımları sorgulamaya başlamıştı.Gates Vakfı bilmiyordu ama o dönemde Abraaj Capital sağlık hizmetleri fonunun banka hesabında sadece 16 bin dolar kalmıştı.Nakvi nakit sıkıntısını çözebilmek için Air Arabiaʹdan bu kez 140 milyon dolarlık bir borç aldı. Bu tutar Abraaj Capital hesaplarına 5 Aralık 2017ʹde geçti. Para sadece 10 gün hesaplarda durdu.Alınan o borç sayesinde 7 Aralıkʹta açıklanan bilançoda Abraaj Capital 170 milyon dolar nakit gösterebiliyordu.Ancak durumdan şüphelenen yatırımcılar denetim istedi ve Abraaj Capitalʹin hesap hareketleri detaylı biçimde incelemeye alındı.Artık Air Arabia da tasfiye sürecinde yetkililerle işbirliği yapıyor.
Türkiye