Çingene Kızıʹ: ABDʹden Türkiyeʹye Geri Getirilen Tarihi Mozaik Parçalarının Hikayesi Ne?
Türkiyeʹnin en etkileyici tarihi eserleri arasında sayılan ˮÇingene Kızıˮ mozaiğinin eksik parçaları, kaçakçılar tarafından yağmalanarak ABDʹye kaçırıldıktan 50 yılı aşkın süre sonra ülkeye geri getirildi.Yaklaşık 2 bin yıllık mozaiğin 12 parçası, ABDʹden Gaziantepʹteki Zeugma Mozaik Müzesiʹne getirildi ve Cumartesi günü özel bir törenle ziyarete açıldı.Peki Çingene Kızıʹnın hikayesi ne?Zeugma antik kentinin simgesiTürkiyeli arkeologlar bu mozaiği 20 yıl önce Gaziantepʹin Nizip ilçesinde yer alan antik kent Zeugmaʹda yapılan kazılar sırasında keşfetti.Zeugma, Büyük İskenderʹin generallerinden biri olan Selevkos Nikatorʹun M.Ö. 300 yılında Fırat Nehri yakınlarında kurduğu modern bir kentti.Zeugmaʹnın resmi internet sitesine göre, arkeologların yer altından çıkardığı 15 metre karelik mozaikteki genç kadın figürünün ˮçarpıcıˮ bakışları, daha sonra Zeugma kentinin simgesi haline geldi.Çingene mi, yer tanrısı Gaia mı?Çingene kızını andırdığı için ona bu isim verildi. Bazı kaynaklar ise figürün yer tanrısı Gaiaʹyı tasvir ettiğini öne sürdü.Arkeologlar mozaiği bulduğundaysa eserin yağmalandığını, bazı parçaların eksik olduğunu fark ettiler.Tarihi eser kaçakçıları mozaiğin parçalarını 1960ʹlı yıllarda ülkeden kaçırmış, eserler ABDʹnin Ohio eyaletindeki Bowling Green Üniversitesi tarafından satın alınmıştı.2012 yılında Türkiyeli yetkililer, yıllarca onlara ev sahipliği yapan üniversiteden mozaik parçalarını geri istedi. 5 yıl süren müzakereÜniversitenin eserlerin satın alınması yönündeki talebine Ankaraʹdan ret geldi.ABD ve Türkiye arasında 5 yıl süren müzakereler sonucu, eserlerin teslimi için anlaşma imzalandı.Parçalar, 28 Kasımʹda Gaziantepʹe getirildi, arkeolog ve sanat tarihçileri tarafından sergilenmesi için hazırlandı. Eserlar daha sonra Zeugma Mozaik Müzesiʹndeki mozaiğin yanında ayrılan alana kondu.